مفاهیم کلیدی پرسپکتیو در معماری- درس چهارم

چگونگی ترسیم پرسپکتیو از جمله مسائلی است که برای دانشجویان رشته معماری و معماران ضروری است. معماران در حین طراحی برای دیدن ایده خود و ارزیابی آن و سپس برای معرفی طرح خود نیاز به ترسیم دارند. آنچه همیشه به چشم آمده است آن است که پلانها، نماها و برش های طرح برای انجام این رسالت ناقص هستند لذا نیاز به تصاویر سه بعدی از فضای طراحی شده همیشه احساس شده است. در سه درس قبلی در رابطه با مفاهیم کلیدی پرسپکتیو در معماری، در رابطه با انواع پرسپکتیو توضیحات کلی ارائه گردید و نمونه های ترسیم شده این مفاهیم در حوزه پرسپکتیو خارجی و داخلی آورده شده است. حال در درس چهارم تصاویر ایزومتریک از گروه پرسپکتیوهای موازی معرفی شده اند.

ترسیمات موازی روشی برای ترسیم سه بعدی احجام هستند. در این روش تمام خطوطی که در حالت واقعی موازی هستند در ترسیم ها نیز موازی باقی می مانند. در مواردی که نیاز به ترسیم در زمان کم و مشخص کردن فرم ها و صفحات اولیه حین طراحی باشد از این روش استفاده می کنیم. پرسپکتیو موازی به طور کلی به دو دسته محوری (Axonometric) و (Oblique) تقسیم می شوند.

تصاویر محوری (Axonometric)
تصاویر اگزنومتریک معمولاً برای طراحی های مهندسی به کار می روند و در قطعه سازی کاربرد زیادی دارند. تصاویر اگزنومتریک شامل تصاویر ایزومتریک، دی متریک و تری متریک می شوند.

تصاویر ایزومتریک:
در این روش محورهای x و y با خط افق زاویه های مساوی 30 درجه می سازند و محور zها بر خط افق عمود می باشد. در این روش طول اضلاع در راستای محورهای x و y و z برابر با اندازه یواقعی است. تصویر ایزومتریک رایج‌ترین نوع تصویرسازی گرافیکی در علوم فنی‌مهندسی است.برای رسم این تصویر، جسم به اندازهٔ ‎۴۵° در راستای محور عمودی‌اش چرخانده می شود. به این ترتیب زاویهٔ بین محورهای جسم در تصویر ‎۱۲۰° خواهد شد. در نتیجه تصویر در راستای هر سه محور دارای مقیاس یکسانی خواهد بود و نسبت اندازه‌ها حفظ می‌شود. بر اثر این نوع گردش جسم، نسبت اندازه‌ها در تصویر ۰٫۸۱۵برابر اندازه‌ها در جسم خواهد شد. برای مقاصد عملی که نیاز به اندازه‌گیری مستقیم است، آن را دوباره تا مقیاس ۱:۱ بزرگ می‌کنند.

در هنگام رسم تصاویر ایزومتریک باید توجه خاصی به انتخاب محورهای اصلی داشت تا بیشترین اطلاعات با یک جلوهٔ طبیعی و شهودی و با کمترین نیاز به رسم خطوط پنهان یا نماهای دیگر حاصل شود.

رسم تصاویر ایزومتریک امروزه معمولاً به کمک نرم‌افزارهای CAD انجام می‌شود. با این وجود رسم دستی نمای کلی ایزومتریک به‌ویژه در مراحل اولیهٔ طراحی می‌تواند مفید باشد و کاربرد دارد. برای رسم دستی تصاویر ایزومتریک می‌توان از کاغذ ایزومتریک که دارای خطوط شبکه‌ایِ موازی با محورهای اصلی تصویر (ژرفا، بلندا و پهنا) هستند استفاده کرد.

در تصاویر ایزومتریک، کلیهٔ خطوطی که با محورهای ایزومتریک موازی باشند، خطوط ایزومتریک خوانده می‌شوند که اندازه‌ها در آن‌ها حفظ می‌شود، اما کلیهٔ خطوط غیرایزومتریک در اندازهٔ واقعی خود ظاهر نمی‌شوند و رسمشان دشوارتر خواهد بود. با توجه به این نوع تغییرمقیاس اَشکال دایره‌ای جسم در تصویر به صورت بیضی ظاهر خواهند شد. با وجود تکنیک‌ها و ابزارهای مختلف، رسم بیضی‌ها می‌تواند دشوار باشد، برای جانمایی صحیح می‌توان از مربع/مستطیل محیطیِ دایره/بیضی برای یافتن محل دقیق قطر بزرگ‌تر آن و سپس رسم استفاده کرد. اشکال نامنظم دیگر نیز با تعریف یک شبکهٔ مربعی در سطح شکل و منتقل‌کردن نقاط تماس شکل با شبکه به شبکهٔ معادل در تصویر قابل رسم هستند.